آی وی اف روشی است که در آن سلول‌های تخمک را در شرایط آزمایشگاهی با اسپرم بارور می‌کنند و آن را در رحم قرار می‌دهند.
در سال 1987، لوئیس بروان اولین نوزادی بود که از راه لقاح آزمایشگاهی یا IVF به دنیا آمد. تولد او حوزه‌ی تولید مثل را در پزشکی دگرگون کرد. با توجه به آن که 8/1 زوج‌های غیر هم‌جنس، مشکل باروری داشته و زوج‌های هم‌جنس‌گرا و والدین مجرد اکثرا برای بچه‌دار شدن به کمک‌های بالینی نیاز دارند، تقاضا برای IVF در حال افزایش است.
IVF آن قدر رایج شده است که بیش از 5 میلیون نوزاد از طریق این تکنولوژی به دنیا آمده‌اند. عملکرد IVF از طریق تقلید طراحی درخشان تولید مثل جنسی است. برای فهم IVF ابتدا باید نگاهی به فرایند طبیعی ساخت نوزاد بکنیم. باور کنید یا نه، تمام این فرایند تقریبا 15 روز پیش از لقاح از مغز آغاز می‌شود. غده‌ی هیپوفیز قدامی هورمون فولیکول FSH را ترشح می‌کند که FSH تعداد کمی فولیکول تخمدان را به عمل می آورد. آن‌ها هم استروژن آزاد می کنند. هر فولیکول حاوی یک تخمک است و به طور متوسط فقط یک فولیکول کاملا به بلوغ می‌رسد.
در حین آن که فولیکول رشد می‌کند به آزاد کردن استروژن هم ادامه می‌دهد، استروژن علاوه بر آن که به رشد هماهنگ و آمادگی رحم کمک می‌کند با مغز هم درباره‌ی چگونگی رشد فولیکول در ارتباط است.وقتی سطح استروژن به اندازه‌ی کافی بالا باشد، بخش قدامی هیپوفیز، موجی از هورمون جسم زرد LH را آزاد می‌کند،LH تخمک گذاری را فعال کرده و منجر به پارگی فولیکول و آزاد شدن تخمک می‌شود. زمانی که تخمک تخمدان را ترک می کند، به وسیله‌ی پرده‌ی انگشت مانند به لوله‌ی فالوپ هدایت می‌شود. اگر تخمک طی 24 ساعت توسط اسپرم بارور نشود، تخمک غیربارور از بین می‌رود و کل فرایند خود را باز سازی می‌کند و برای ساخت تخمک و پوشش رحم ماه بعد آماده می‌شود. تخمک بزرگ‌ترین سلول بدن است و توسط یک پوسته‌ی خارجی ضخیم شکر و پروتئین به نام zona pellucida محافظت می شود. Zona از ورود و هم‌آمیزی بیش از یک اسپرم، همان کوچک‌ترین سلول بدن جلوگیری می کند.
برای یک مرد 2-3 ماه طول می‌کشد تا اسپرم بسازد. این فرآیند به طور مداوم تکرار می‌شود. در هر بار انزال در آمیزش جنسی بیش از 100 میلیون اسپرم آزاد می شود. اما در آخر حدود 100 اسپرم به نزدیکی تخمک می‌رسد و تنها یکی بطور موفقیت آمیز وارد لایه‌ی حفاظتی zona pellucida می‌شود. در یک لقاح موفقیت آمیز تخمک به سرعت تبدیل به نطفه می‌شود و حدود سه روز طول می‌کشد تا به رحم برسد و آن جا هم حدود سه روز دیگر لازم است تا به طور محکم در مخاط، یعنی پوشش داخلی رحم جای بگیرد. هنگامی که نطفه در پوشش داخلی رحم جای گرفت، سلول‌هایی که قرار است تبدیل به جفت شوند، هورمونی ترشح می‌کنند که به فولیکول تخمک گذاری شده پیام می‌دهد، در رحم بارداری رخ داده است. این کار به نجات فولیکولی که حالا جسم زرد نام دارد، از نابودی در دوره قاعدگی کمک می کند. جسم زرد مسئول تولید پروژسترون لازم برای حفظ بارداری تا 6 الی 7 ماه از حاملگی است، یعنی زمانی که جفت رشد می‌کند و جایگزین می‌شود تا حدود 40 هفته‌ی بعد که نوزاد به دنیا می‌آید.
حالا چه طور بچه در آزمایشگاه ساخته می شود؟
در بیمارانی که تحت IVF قرار می‌گیرند،FSH در سطحی بالاتر از معمول تنظیم می‌شود که به طور کنترل شده باعث تحریک بیش از حد تخمدان بشود تا در نتیجه آن‌ها چندین تخمک تولید کنند. تخمک‌ها، پیش از آن که تخمک گذاری صورت بگیرد، در حالی که زن بیهوش است، از طریق یک سوزن مکشی که توسط الترا ساند هدایت می‌شود، خارج می‌شوند. اکثر نمونه‌های اسپرم از طریق استمنا تهیه می‌شوند و در یک ظرف پتری (کشت میکروب) آماده سازی می‌شوند. لقاح می‌تواند از طریق یکی از این دو راه اتفاق بیفتد. در روش اول تخمک‌ها توسط هزاران اسپرم احاطه می‌شوند و لقاح به طور عادی در طی چند ساعت اتفاق می‌افتد.
روش دوم قطعیت لقاح را از راه قرار دادن یک اسپرم در تخمک به وسیله‌ی سوزن، به حداکثر می‌رساند. این روش زمانی بسیار کارآمد است که مشکلی در کیفیت اسپرم وجود داشته باشد. بعد از لقاح، نطفه می‌تواند برای برای سازگاری ژنتیک نگهداری شود، برای حاملگی‌های بعدی منجمد شود یا به وسیله کاتتر وارد رحم زن شود. قاعده‌ی معمول آن است که نطفه سه روز بعد از باروری انتقال داده شود، یعنی هنگامی که نطفه 8 سلول دارد یا در روز پنجم زمانی که نطفه بلاستوسیت نام دارد و از صدها سلول تشکیل شده است. اگر تخمک زن به دلیل سن یا تشعشعات مضر ضغیف شده باشد یا به دلیل سرطان برداشته شده باشد، می‌توان از تخمک‌های اهدایی استفاده کرد.
در مواردی که مادر مورد نظر مشکل رحم داشته باشد یا فاقد رحم باشد، یک زن که حامل بارداری یا جانشین نام دارد می‌تواند از رحم خود برای نکهداری حاملگی استفاده کند. برای بالا بردن شانس موفقیت یک زن زیر 35 سال که40 درصد است، پزشکان گاهی یکباره چند نطفه می‌فرستند و به همین دلیل است که IVF بیش از حاملگی های عادی منجر به تولد دو قلو و سه قلو می شود. با این وجود اکثر درمانگاه‌ها در تلاش هستند که احتمال حاملگی‌های چند تایی را پایین بیاورند زیرا برای مادران و نوزادان خطرناک است.
میلیون‌ها نوزاد مثل لوئیس بروان از طریق IVFبه دنیا آمده‌اند و زندگی عادی و سالمی داشته‌اند و عواقب طولانی مدت تحریک تخمدان با داروهای IVF هنوز مشخص نیست. با این حال تا کنون به نظر می‌رسد که IVF برای زنان بی‌خطر بوده است. بهبود آزمایش‌های ژنتیکی، بچه‌دار شدن را به تاخیر انداخته، دسترسی را بالا برده و هزینه‌ها راپایین آورده است. غیر قابل تصور نیست که در آینده، ساخت مصنوعی نوزاد با IVF یا روش‌های مرتبط با آن بتوانند از تولید طبیعی، پیشی بگیرند.
مترجم و گوینده: فائزه مجاهدطلب
مدیر تدوین: اردلان شاه‌وردی
ضبط شده در استودیو ویدوآل
تهیه شده توسط: TED Ed