سلفی حاصل «خود شیانگاری»ست؛ بدین معنا که فرد بیشتر از دیدگاه سوم شخص درباره خود میاندیشد و آن را ارزیابی میکند.
چند هفته پیش و در پی انتشار عکس سلفی دانشجویان رشتهی پزشکی در حین کالبدشکافی و تشریح پیکر بیجان، موج بزرگی از نفرت همگانی نسبت به این نوع رفتار غیر حرفهای در فضای مجازی به وجود آمد که البته نمونههای خارجی چنین رفتاری نیز وجود داشته. به طور مثال میتوان عکس دانشجوی رشتهی پرستاری دانشگاه مکزیک اشاره کرد که به گفته خودش این عکس در Whatsapp، فقط برای دوستش به صورت خصوصی و با مضمون «من حین انجام وظیفه این زن در حال مرگ را دیدم و سپس این سلفی را گرفتم.» فرستاده شده. این عکس پس از انتشار در فیسبوک به صورت ویروسوار و تصاعدی به اشتراک گذاشته شد و بازخوردهای مشابهی همچون مورد دانشجویان ایرانی داشت.
از موارد دیگر میتوان امدادگر اهل روسیه را نام برد که با بیماران عکسهای سلفی میگرفته و در موارد بسیاری، بیماران را با نشان دادن انگشت وسط یا موارد مشابه مورد اهانت قرار میداده. مقامات خدمات اورژانسی روسیه وی را از کار خود اخراج کردند.
سلفی حاصل «خود شیانگاری»ست؛ بدین معنا که فرد بیشتر از دیدگاه سوم شخص درباره خود میاندیشد و آن را ارزیابی میکند. این نوع رفتار دارای سه ویژگیست که با لقب «سهگانهی تاریک» شناخته میشود
در موارد فوق دو نوع رفتار در کنار هم قرار گرفته، پدیدهی سلفی و اخلاق کاری. در اینکه در این نمونهها اخلاق کاری و حرفهای مورد نظر قرار نگرفته شکی نیست و جای بحث زیادی باقی نمیماند و ما در ادامهی متن بیشتر به بررسی روانشناختی پدیدهی سلفی میپردازیم.
پدیدهی سلفی، پدیدهایست نوظهور و چنان در مدت کوتاهی طرفدارن زیادی را به خود جلب کرد که دانشنامهی آکسفورد نیز این واژه را به بانک واژگان خود اضافه کرد. با توجه به نوظهور بودن این پدیده، پژوهشهای زیاد و دقیق در این مورد انجام نشده. سلفی حاصل «خود شیانگاری»ست؛ بدین معنا که فرد بیشتر از دیدگاه سوم شخص درباره خود میاندیشد و آن را ارزیابی میکند. این نوع رفتار دارای سه ویژگیست که با لقب «سهگانهی تاریک» شناخته میشود:
- خودشیفتگی
- اختلالات فکری و روانی
- ماکیاولیسم
ما آنها را «سهگانهی تاریک» مینامیم چون که در این نوع رفتار شخص با «خود شیانگاری» و تصویرسازی شخصیت خود سعی بر دستکاری شرایط به منظور برقراری ارتباط با دیگر افراد را دارد. باید تذکر دهیم که این نوع رفتار لزوما آگاهانه صورت نمیپذیرد.
خودشیفتگی
نارسیس در اساطیر یونان پسر جوانیست که به تنبیه خدایان، صورت خود را در آب چشمهای دید و عاشق خود شد. بر اثر همین عشق، نارسیس سرانجام جان سپرد. این شاید یک داستان اساطیری و خیالی باشد. خود محوری افراطی و یک نمایش پر آب و تاب از خود؛ از ویژگیهای یک نارسیسیت است. نارسیسیت نیاز بیش از حد به تحسین توسط دیگران را در خود حس کرده و این تحسین را استحقاق خود میداند.
اختلالات فکری و روانی
تصمیمات عجولانه، عدم دوراندیشی، عدم پشتکار لازم و جستجوی دایمی و غیر ارادی احساسات مختلف جدید یا هیجانانگیز را میتوان از پیامدهای این نوع اختلالات دانست. این مورد در پدیدهی سلفی اثر به سزایی دارد ولی این بدان معنی نیست که افراد علاقهمند به سلفی از اختلالات فکری و روانی رنج میبرند.
ماکیاولیسم
ماکیاولیسم یعنی انجام عملی بدون توجه به نیازها و حقوق دیگران. کسانی که در مورد هنجارهای جامعه و شکستن آنها نگرانی خاصی به خود راه نمیدهند.
در پژوهشی، موضوعات «تفاوتهای شخصیتی و فردی مطالعاتی در مورد سلفیگرفتن، اعمال تغییرات گرافیکی روی عکس و شخصیت سلفی گیرنده» بررسی شدهاند. این پژوهش با بررسی ۱۰۰۰ مرد بین ۱۸ تا ۴۰ سال انجام شد و نتایج نشان داد که خودشیفتگی و خودشیگرایی ارتباطی مستقیم با زمان صرف شده در شبکههای مجازی دارد. ارسال سلفیهای متعدد مرتبط با خودشیفتگی بالا و اختلالات فکری و روانیست. بر اساس این پژوهس خودشیفتهها به دنبال بهترین حالت خود در بین عکسها هستند.
اما قبل از اینکه دوستانتان را به خودشیفتگی، اختلالات فکری و روانی و یا ماکیاولیسم متهم کنید، همانطور که پیشتر گفتیم، در نظر داشته باشید که پژوهشهای زیادی در این مورد انجام نشده و نتایج این مقاله هر چند از نظر آماری معنیدار، اما جامعهی آماری نسبتا کوچک بوده و نمونه مورد مطالعه زنان را شامل نمیشده.