کارخانهای درون شما هست که حدود ۱.۴ کیلوگرم وزن دارد و بیست و چهار ساعته کار میکند و کبد نام دارد؛ سنگینترین اندام درون بدنتان و یکی از مهمترینِ ارگانها.
این ساختار سختکوش، همزمان به عنوان یک انبار، یک مرکز تولید و یک دستگاه پردازش عمل میکند و هرکدام از این وظایف، شامل اعمال جنبیِ آنقدر مهمی میشوند که بدون کبد، بدن ما از کار میایستد.
یکی از وظایف اصلی کبد تصفیهی خون است که در محمولههای منظمی از دو منبع دریافتش میکند. سرخرگ کبدی خون را از قلب میآورد، در حالی که سیاهرگ کبدی از روده خون میآورد. این تحویل دوتایی کبد را با مواد مغذی پر میکند که بعدها دستهبندی شده، پردازش شده و ذخیره میشود. به کمک هزاران دستگاه پردازش درونی کوچک به نام لوبول هر دو جریان خون اکسیژنی که کبد برای عملکردش نیاز دارند را هم تحویل میدهند. خونی که از روده گرفته شده شامل کربوهیدرات، چربی و ویتامینها و دیگر مواد مغذی محلول از غذای مصرفیتان است. اینها باید از راههای مختلفی پردازش شوند. در مورد کربوهیدراتها، کبد آنها را میشکند و به قند تبدیلشان میکند تا وقتی خون تصفیه شده به بدن باز میگردد، از آن به عنوان انرژی استفاده کند. گاهی بدن مواد مغذی باقیماندهای دارد که در دَم مورد نیاز نیستند. در این شرایط، کبد کمی را آن عقب نگه میدارد و در بخش ذخیرهای نگهشان میدارد. این بخش مثل آبدارخانه برای موارد آینده که ممکن است بدن محتاج مواد مغذی باشد، کار میکند.
اما خونی که به کبد جریان دارد همیشه هم پر از چیزهای خوب نیست، بلکه شامل محصولات جانبی سمی است که بدن نمیتواند استفاده کند و کبد اینها را تحت نظر کامل دارد. وقتی کمی مادهی سمی یا بلااستفاده را شناسایی میکند یا آن را به مادهای که ضرری برای بدن تبدیل میکند و یا جدایش کرده و آن را با هدایت به کلیهها و روده دفع میکند.
این اندام همهچیزی می سازد؛ از پروتئینهای گوناگون پلاسمای خون که اسیدهای چرب را جابهجا میکنند و به تشکیل لختههای خونی کمک میکنند تا کلسترول که به بدن برای ساخت هورمون کمک میکند. در ضمن، ویتامین D و موادی که به هضم کمک میکنند هم میسازد. اما یکی از حیاتیترین محصولاتش، زردآب و یا صفرا است. مثل یک تصفیهخانهی دوستدار محیط زیست کبد از سلولهایی به نام هپاتوسیت استفاده میکند، تا محصولات سمی را به این مایع سبز تلخ تبدیل کنند. بعد از تهیه، صفرا به محفظهی کوچکی در زیر کبد هدایت میشود بهنام کیسهی صفرا، پیش از آنکه درون روده بریزد، به تجزیه چربیها، از بین بردن میکروبها، و خنثی سازی اسید معده کمک کند. صفرا همچنین به حمل دیگر مواد سمی و محصولات جانبی کبد به بیرون از بدن کمک میکند.
پس همانطور که میبینید کبد یک مکان صنعتی کارآمد است که چندین عمل مکمل هم را انجام میدهد. اما خوب است که با چنین سیستم پیچیدهای با ملایمت رفتار شود.
ترجمه زیرنویس : آرمین محمدی اصل
Created by: TED-Ed